'Zindan Adası' filminin travma sonrası stres bozukluğu ve kabul kararlılık terapisi bağlamında incelenmesi
Özet Görüntüleme: 69
/ 
PDF İndirme: 15
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.17777452Anahtar Kelimeler:
Zindan Adası, travma sonrası stres bozukluğu, ,kabul kararlılık terapisi, kaçınmaÖzet
Zindan Adası, Martin Scorsese'nin yönettiği 2010 yapımı psikolojik gerilim filmidir. Film 1954 senesinde ABD'li polis memuru Teddy Daniels ve arkadaşı Chuck Aule’un, Massachusetts yakınlarındaki Zindan Adası adlı adada bulunan akıl hastanesinden kaçan bir mahkûm olan Rachel Solando'yu araştırmak için adaya gelmesiyle başlamaktadır. Teddy' nin Kendi geçmişinden gelen travmalar ve halüsinasyonları onu zorlamaktadır. Özellikle Nazilerin ölüm kamplarında geçirdiği Acılara şahit olduğu savaş anıları ve eşi Dolores' in ölmesi, psikolojisini derinden etkilemektedir. Teddy aslında Andrew Laeddis adına bir hastadır ve Zindan Adası’nda tedavi gören bir mahkûmdur. Karısı Dolores, ruhsal sorunlar nedeniyle çocuklarını öldürmekte ve Andrew da bu travma ya dayanamayarak gerçeklikten kopmaktadır. Onun araştırmacı bir dedektif olduğu sanrı, doktorlar tarafından kurgulanmış bir terapi yöntemidir. Son sahnede, Teddy'nin geçmişini kabul eder ama yine de sanrılar içinde yaşamaya devam etmektedir. Bu çalışma, Martin Scorsese’nin yönettiği Zindan Adası (Shutter Island, 2010) filmini Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB) ve Kabul ve Kararlılık Terapisi (KKT) çerçevesinde nitel bir olgu incelemesi yöntemiyle ele almaktadır. Araştırma, filmdeki başkarakter Teddy Daniels’ın yaşadığı travmatik deneyimlerin ve psikolojik süreçlerin KKT’ nin temel ilkeleriyle nasıl benzeştiğini analiz etmeyi amaçlamaktadır. KKT’nin temel hedeflerinde yer alan psikolojik esneklik, ruhsal deneyimleri eleştirmeden açıklamayı, ânla temas halinde bulunmayı, değerler doğrultusunda tutum sergilemede net hale gelmeyi açıklamaktadır. Psikolojik esnekliğin önünde psikolojik katılık bulunmaktadır. TSSB, derin bir ruhsal sarsıntı ardından ortaya çıkan, travmatik deneyimin sürekli tekrarlanması, olayla benzeşen tetikleyici işaret uzak durma, yüksek etki benzeri özel belirtilerle gösteren belirten bir sorundur. Bunlara denk olduğu varsayılan sahnelerin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Sonuç olarak, Zindan Adası filminde başkahraman Teddy’nin yaşadığı travmalar ve sanrılar, TSSB belirtileri ile KKT’nin temel ilkeleri arasında anlamlı bir ilişki ortaya koymaktadır. Filmde betimlenen psikolojik süreçlerin terapötik açıdan değerlendirilebileceği ve bireyin travmatik deneyimlerle baş etme biçimlerini anlamada katkı sağlayabileceği öngörülmektedir. Ayrıca, izleyici deneyimleri veya terapist görüşleriyle desteklenen ampirik araştırmaların yürütülmesi, film temelli terapi yaklaşımlarının geçerliliğini ve uygulanabilirliğini artırabileceği öngörülmektedir.
Referanslar
Acıbadem. (Tarihsiz). Travma sonrası stres bozukluğu. https://www.acibadem.com.tr/ilgi-alani/travma-sonrasi-stres-bozuklugu/
American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th ed.). Arlington, VA: American Psychiatric Publishing.
Bayram, F., & Özkamalı, E. (2020). Sinema terapi: Aile danışmanlığı alanında sinema terapi çalışmalarının incelenmesi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 16(28), 1319–1341.
Bilgen, İ. (2021). Terapide psikolojik esneklik: Kabul ve adanmışlık terapisi. İstanbul: Epsilon Yayınları.
Boyacı, M., & İlhan, T. (2016). Bilişsel davranışçı terapi yaklaşımının film analizi yöntemiyle incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(2), 734–746.
Braun, V., & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in Psychology, 3(2), 77–101.
Esen, F. B., Yavuz, K. F., Nalbant, A., İlkay, Ş., & Burhan, H. Ş. (2020). Değer kartları. İstanbul: Litera Yayıncılık.
Göksel, B., & Yılmaz, S. (2019). Sinemada bütünleşmesi: İzleyici üzerindeki psikolojik etkiler. Sinematik Psikoloji Çalışmaları Dergisi, 14(3), 112–126.
Giorgio, P. (2017). Contextualizing the self in ACT: From conceptualization to practice. Journal of Behavioral Therapy and Experimental Psychiatry, 55, 50–57.
Hayes, S., & Smith, S. (2021). Zihninden çık, hayatına gir (N. Yavuz, Çev.). İstanbul: Litera Yayıncılık. (Orijinal eser 2005 tarihinde yayımlandı)
Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Kashdan, T. B. (2010). Psychological flexibility as a fundamental aspect of health. Clinical Psychology Review, 30(7), 865–878.
Markus, H., & Wurf, E. (1987). The dynamic self-concept: A social psychological perspective. Annual Review of Psychology, 38(1), 299–337.
Murdock, N. L. (2013). Psikolojik danışma ve psikoterapi kuramları (F. Akkoyun, Ed., 2. Basım). İstanbul: Nobel Yayın.
Sakızcıoğlu, S., & Voltan Acar, N. (2016). Uzak filminin varoluşçu terapinin temel kavramları açısından değerlendirilmesi. Journal of International Social Research, 9(43), 1288–1297.
Schwartz, S. H. (2012). An overview of the Schwartz theory of basic values. Online Readings in Psychology and Culture, 2(1).
Schwartz, S. J., & Unger, J. B. (2010). The role of identity in adolescent and young adult substance use: A developmental perspective. Journal of Adolescent Health, 46(4), 207–215.
Segal, Z. V., Williams, J. M. G., & Teasdale, J. D. (2002). Mindfulness-based cognitive therapy for depression: A new approach to preventing relapse. New York: The Guilford Press.
Tay, L., & Diener, E. (2011). Needs and subjective well-being around the world. Journal of Personality and Social Psychology, 101(2), 354–365.
Tümlü, G. Ü., & Voltan Acar, N. (2014). "Issız Adam" filminin gerçeklik terapisine dayalı incelenmesi. İnsan ve İnsan, 1(2), 62–73.
Urfa, O., & Urfa, D. T. (2018). Dangal filminin feminist terapi yaklaşımına göre incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(59), 560–566.
Wilson, K. G., & DuFresne, R. (2009). ACT and cognitive defusion. Journal of Contextual Behavioral Science, 1(1–2), 38–44.
Wilson, K. G., & Murrell, A. R. (2004). Values work in acceptance and commitment therapy: Setting a course for behavioral activation. International Journal of Behavioral Consultation and Therapy, 1(1), 44–63.
Yavuz, K. F. (2015). Kabul ve kararlılık terapisi (ACT): Genel bir bakış. Türkiye Klinikleri Journal of Psychiatry - Special Topics, 8(2), 21–27.
Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 International Journal of Educational and Social Sciences
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
